Damles in Brunssum



Martijn van Gortel geeft damles

Geen brokken op het bord

Vork heeft niets te eten

Dammen, een heerlijk abstract spel. Veertig schijven van gelijke waarde dwalen over vele velden. Hoe nu de positie van deze schijven te duiden?

Natuurlijk, randschijven en centrumschijven kunnen we waarderen. Die aan de rand staan veilig, die in het centrum hebben een groot bereik. Die aan de rand geven de tegenstander houvast, die in het centrum staan kwetsbaar. Jawel, makkelijk gezegd. Maar wanneer zijn die schijven sterk en wanneer zwak? Dat hangt voor een groot gedeelte af van de eigen omliggende schijven. Hoe hebben we de losse elementen samengevoegd tot grotere formaties? Hoe werken de schijven samen? En dat is niet alles, het hangt ook af van de schijvenformaties van de tegenstander.

Mes en vork tegenover het huisje

In den beginne maken wij hechte structuren. We bouwen solide huisjes, blokken, piramides, kruisen, vorken en messen. Structuren die tot de verbeelding spreken. Maar deze structuren zijn niet altijd sterk.

In het Brunssumtoernooi zien we een leerzaam voorbeeld waarmee we taalkundig goed aan de slag kunnen. Met behulp van woord en beeld uitleggen wat er aan de hand is. De Limburgse trainer Theo Schippers doceert doorgaans als volgt: ‘Mes en vork zijn sterk als ze wat te eten hebben.’

Bevat het bord geen hapklare brokken, dan moet het bestek lijdzaam toezien. Slappe hap derhalve.

Na dit inleidende praatje snel achter het bord. Allereerst gaan we een vorkje prikken:

In deze stand een illustratie van netjes eten met mes en vork. Als opwarmertje fileert het mes de zwarte stand, vervolgens hapt de vork toe.

In de stand van dit diagram krijgt de witspeler een smakelijk gerecht voorgeschoteld. De twee witte vorken klaren samen het karwei. De vork in het centrum prakt netjes fijn waarna de vork aan de rand lustig smult.

En hier verslikt de gulzige vork zich. Maar betracht de vork een beetje geduld, dan kan de maaltijd alsnog smaakvol genuttigd worden.


Maar soms heeft de vork niets te eten!

We kijken nu naar het eerste diagram. In het Brunssumtoernooi schotelt het jonge talent Martijn van Gortel ons een prachtige stand voor. Het gelukt hem zijn tegenstander uit te hongeren. Op zoek naar emplooi lost de witte vork zichzelf op en kruipt naar de rand. Maar het middel is erger dan de kwaal. Een kleine maar o zo fijne finesse stelt de naar succes hongerende zwartspeler in staat een doorbraak te forceren.

Ondanks het eenvoudige karakter een boeiend en leerzaam fragment. Of om met Heer Bommel te spreken: 'Een sober doch voedzaam maal!'